لغو جشنواره جهانی فیلم فجر، فرصتی برای آنالیز یک ادغام - وبلاگ ساعت مچی

به گزارش وبلاگ ساعت مچی، منتفی شدن برگزاری جشنواره فیلم فجر و تعویق آن تا بهار سال 1399 این فرصت را در اختیار کارشناسان سینمایی، فیلمسازان و اهالی رسانه فراهم می نماید تا نقاط ضعف و قوت این جشنواره را آنالیز نمایند.

به گزارشخبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری وبلاگ ساعت مچی بالاخره پس از کش و قوس های فراوان و تأخیر زیاد، پنجشنبه هفته گذشته رسماً اعلام شد که سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر برگزار نخواهد شد.

این جشنواره قرار بود به دبیری محمدمهدی عسگرپور از 28 فروردین تا پنجم اردیبهشت سال جاری و قبل از شروع ماه مبارک رمضان برگزار گردد، اما شیوع ویروس کرونا این رویداد هنری را نیز همچون بسیاری از اتفاقات کشور و جهان لغو کرد.

نیمه دوم اسفندماه سال گذشته بود که خبر تغییر زمان برگزاری جشنواره جهانی فجر منتشر و اعلام شد به دلیل محدودیت های به عمل آمده در بیشتر کشورهای درگیر و در پی هماهنگی با ریاست سازمان سینمایی و رایزنی با فیاپف (فدراسیون جهانی اتحادیه های تهیه نمایندگان فیلم)، تصمیم برآن شده که با هدف هرچه باشکوه تر برگزار شدن جشنواره جهانی فیلم فجر به عنوان مهم ترین رویداد بین المللی سینمای ایران، این جشنواره در نیمه دوم خرداد ماه 1399 برگزار گردد.

باتوجه به تداوم فرایند شیوع ویروس کرونا و در حالی که بسیاری از جشنواره های سینمایی معتبر جهان نظیر کن، لوکارنو رسماً اعلام کردند که در شرایط فعلی امکان برگزاری را ندارند اما مدیران سازمان سینمایی جشنواره جهانی فجر همچنان در این خصوص سکوت پیشه کردند؛ سیاستی که معنایی جز رضایت به برگزاری جشنواره در خردادماه سال 1399 نداشت.

با این حال، هجدهم اردیبهشت ماه سال جاری بود که ستاد خبری جشنواره فیلم فجر رسماً از لغو برگزاری این جشنواره اطلاع داد.

محمدمهدی عسگرپور دبیر سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با اعلام این خبر گفت: در حال حاضر با اینکه امکان برگزاری نیمه مجازی این جشنواره وجود دارد و بخش قابل توجهی از فرایند اجرایی جشنواره مثل انتخاب فیلم های بخش های مختلف و طراحی برخی زیرساخت های جدید طی شده، اما به دلیل نبود امکان حضور بیشتر فیلمسازان و دست اندرکاران خارجی که شامل عمده کشورهای درگیر با ویروس کرونا هستند و همچنین شرایط داخلی، طی هماهنگی با انتظامی رییس سازمان سینمایی و همچنین فیاپف، برگزاری سی وهشتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر در سال 1399 لغو و از هم اکنون تمهیدات لازم برای برگزاری در خرداد 1400 اندیشیده شده است.

در این بین اظهارنظرهایی هم مطرح شد مبنی براینکه با توجه به خسارت زیادی که تعطیلی سینماها از اسفندماه تا کنون به سالن ها، فیلم هایی که در نوبت اکران بودند و به طور کلی سینما وارد نموده، برخی جشنواره های فیلم از جمله همین جشنواره جهانی فجر برگزار نشوند و سازمان سینمایی هزینه بر پایی آن را برای جبران خسارت ها و یاری به سینما صرف کند. این موضوع با واکنش تند عسگرپور همراه شد و در او یادداشتی با عنوان کرونا، سینما و صف ماسک داران گفت: انگار ناتوانی ها به حدی رسیده که حتماً باید در درون خانواده، یک چیزی فدای چیزی دیگر از همان خانواده گردد.

دبیر سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر سرچشمه طرح این گونه پیشنهادات را به صاحبان عمده مجموعه های سینمایی منتسب کرد که عملاً چاقوهایشان را برای رویدادهایی تیز می نمایند که با خودش و در حد بضاعتش نشان فرهنگی دارد و توانسته به مقدار قابل توجهی به بودجه های غیر از وزارت فرهنگ و ارشاد اتکا کند.

عسگرپور در ادامه نوشت: کمی بچگانه است اگر فکر کنیم با تعطیلی این جشنواره ها، حامیان اقتصادی آنها حاضرند پولشان را به آن بخش از سینما که دست کم رشد فرهنگی اولویت اولش نیست و معادلات اقتصادی اش هم ترتیبات دیگری دارد بدهد.

تفکیک بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر و برگزاری آن به صورت مجزا در قالب جشنواره جهانی فیلم فجر، از سال 1393 عملیاتی شد. به این ترتیب آثار خارجی جشنواره با فاصله ای دو ماهه در فروردین سال بعد در قالب بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمده و وارد عرصه رقابت شدند.

این فرایند از همان ابتدا مورد نقد بسیاری از سینماگران و منتقدان نهاده شد. علاوه بر هزینه های مضاعف، افت کیفی فیلم ها و کیفیت فیلمسازان خارجی حاضر در جشنواره نیز از مهم ترین نقدهای است که به این فرایند جدید وارد شد. یکی دیگر از این نقدها به فرایند اجرای جشنواره و محدودکردن برگزارنمایندگان آن به طیف خاصی از اهالی سینما بود که شائبه مدیریت و اجرای محفلی جشنواره را تقویت می کرد.

در آخرین و یکی از تندترین این اظهارات، مجید مجیدی در تبادل نظر با شماره نوروزی ماهنامه اندیشه پویا یکی از دلایل ایجاد فضای ناسالم سینمای امروز را جداکردن بخش بین الملل از جشنواره فجر دانست که اصل فلسفه جشنواره فجر را زیر سوال برده است.

این کارگردان سینمای ایران با ذکر خاطره ای در این زمینه گفت: آن موقع که پیر هانری دولو در جشنواره فجر بدوک را دید و آن را به کن فرستاد مثل حالا نبود که برای رسیدن فیلم به جشنواره، احتیاج به لابی گری داشته باشی!

مجیدی در ادامه اضافه کرد: آن سال هایی که این جدایی صورت نگرفته بود، روسای جشنواره های مطرح خارجی موقع برگزاری جشنواره به ایران می آمدند و در کنار مخاطبان ایرانی، فیلم های ایرانی را می دیدند و برای جشنواره های خود گزینش می کردند. فیلم بچه های آسمان در جشنواره فجر بود که توسط نماینده جشنواره مونترال انتخاب شد و کم کم به سمت دیگر جشنواره ها رفت و عظیم شد. آن موقع باربارا مدیر جشنواره ونیز خودش هر سال مهمان فجر بود و بادقت فیلمها را می دید و فیلم انتخاب میکرد.

کارگردان فیلم های رنگ خدا و بچه های آسمان اظهار کرد: این چهره های درجه سه و چهاری که از توی کافه های اروپا پیدا می نمایند و به بین الملل جداشده از فجر می آورند خیلی توفیر دارند با آن آدمهای درجه یکی که قبل از جدایی بین الملل، به جشنواره فجر می آمدند و فیلمهای ایرانی را می دیدند.

با تداوم این فرایند، شایعه ادغام مجدد این دو بخش و برگزاری آن به روال سابق در یکی دوسال گذشته بسیار پررنگ شد با حضور حسین انتظامی در مسند ریاست سازمان سینمایی این موضوع با قوت بیشتری دنبال شد. در جریان برگزاری سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر نیز پرسش اغلب اهالی رسانه از رضا میرکریمی دبیر وقت جشنواره جهانی فیلم فجر و حسین انتظامی در مقام رئیس سازمان سینماا حول همین محور بود.

جشنواره جهانی فیلم فجر؛ ادامه امکان یک ادغام

یک ماه بعد و در اولین نشست خبری حسین انتظامی در سمت رئیس سازمان سینمایی نیز این پرسش بار دیگر تکرار شد.

در آن جلسه، رئیس سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری در پاسخ به خبرنگار خبرگزاری وبلاگ ساعت مچی که خواهان موضع صریح وی در قبال ادغام جشنواره جهانی و جشنواره ملی فجر شده بود، گفت: نباید از بنده انتظار رفتار شتاب زده و بدون آنالیز داشته باشید. همانطور که پیش از این هم گفته بودم، ما مشغول ارزیابی هر پنج جشنواره ای هستیم که در حوزه سینما در کشور ما برگزار می گردد. بنا داریم آیین نامه جشنواره را منتشر نموده، پیش نویس آن را آماده نموده و از اصحاب خرد درباره آن نظر بگیریم. طبعاً پاسخگویی شفاف و صریح به این سؤال منوط به تدوین و انتشار این آیین نامه است.

با این حال پاییز سال 98 انتصاب محمد مهدی عسگرپور به دبیر سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر به نوعی به این فرایند بلاتکلیفی انتها داده و نشان داد که رئیس سازمان سینمایی نیز تمایل دارد که همان روال قبلی ادامه پیدا کند.

با توجه به فرصتی که لغو جشنواره سال جاری به وجود آورده است می توان با نگاهی منصفانه، علمی و فارغ از هیاهو، جشنواره جهانی فیلم فجر را با معیار کلی هزینه فایده (مادی و معنوی) مورد بازنگری و آنالیز قرار داد. روشن است که در این آنالیز باید تمام نقاط ضعف و قوت 6 دوره قبلی به دور از هرگونه نگاه حاشیه ای مورد آنالیز قرار بگیرد تا در پرتو آن به تصویری درست از دستاوردها و کمبودهای این رویداد فرهنگی رسید.

4104/