مشکل مالیات در ایران؛ چرا دولت نباید بی مهابا مالیات را افزایش دهد؟ - وبلاگ ساعت مچی

به گزارش وبلاگ ساعت مچی، طی چندین سال گذشته برنامه دولت برای استفاده از ظرفیت های مالیاتی به منظور جبران کسری بودجه دولت افزایش یافته، به طوری که پایه های تازه مالیاتی در این سالیان بروز و ظهور نموده است، مالیات بر ثروت، مالیات بر خانه و خودرو های لوکس، مالیات بر خانه های خالی و به تازگی مالیات از حساب های بانکی همگی پایه های تازهی هستند که دولت از آن ها قصد مالیات ستانی بیشتر را دارد.

به گزارش وبلاگ ساعت مچی، بسیاری از کارشناسان معتقدند در حالی که هیچ گونه خدمات ملموسی در رابطه با افزایش اخذ اقتصادیات ارائه نمی گردد، این فشار اقتصادیاتی دولت توجیهی ندارد. در همین رابطه مرتضی افقه استاد اقتصاد دانشگاه به وبلاگ ساعت مچی می گوید: دولت نمی تواند این طور بی مهابا برای افزایش اقتصادیات از مردم اقدام کند، آن هم در شرایطی که بخشی وسیعی از مردم با مسائل اقتصادی و معیشتی دست و پنجه نرم می نمایند، این درحالیست که دولت در قبال اقتصادیاتی که از مردم می گیرد به هیچ عنوان سرویسی ارائه نمی دهد، زیرا چنین مسئله ای برای این فشار اقتصادیاتی جا نیفتاده که اقتصادیات را برای خود مردم باید خرج کرد، نه اینکه این منابع صرف ریخت و پاش های دولت گردد.

به گفته افقه، دولت این روند اقتصادیات ستانی را باید متوقف کند، زیرا افزایش فشار به مردم باعث می گردد که نارضایتی اجتماعی و فشار اقتصادی بیشتر گردد و از سمت دیگر با اقتصادیات هایی که از بنگاه های فراوریی گرفته می گردد، با توجه به رکود تورمی که در اقتصاد کشور وجود دارد، می تواند به تعطیلی بنگاه های فراوریی و بعلاوه بیکاری گسترده نیروی کار ختم گردد؛ بنابراین دولت باید در قبال اقتصادیاتی که از مردم اخذ می نماید، مسئولیت پذیر باشد و در این زمینه به وظایف خود عمل کند.

اخذ اقتصادیات باید توجیه داشته باشد

عباس عبدی تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی در تبادل نظر با وبلاگ ساعت مچی با اشاره به اینکه در هر جامعه ای مردم می خواهند باهم زندگی نمایند، گفت: قاعدتا مردم احتیاج به دولت دارند و این دولت مخارجی دارد که باید تامین گردد. بعضی دولت ها به منابع زیرزمینی و غیراقتصادیاتی کافی دسترسی دارند، همانند دولت ما که در گذشته به عایدی های ناشی از منابع کافی دسترسی داشته است.

وی اضافه نمود: دولت اگر منابع کافی نداشته باشد تنها راه تامین احتیاج های اقتصادی دولت اخذ اقتصادیات است، در چنین صورتی اگر مقدار اندکی اقتصادیات بگیرد، همان مقدار هم خدمات اندک و کم کیفیت می دهد و رضایت مردم تامین نخواهد شد؛ زیرا که خدمات ضروری زیادی وجود دارد که مردم نمی توانند خودشان آن را تامین نمایند و این کار را باید دولت انجام دهد.

عبدی گفت: در حالت دیگر اگر دولت بخش زیادی از عایدی مردم و فراوری کشور را (مثلا بالای 60 درصد را) اقتصادیات بگیرد، باز هم مردم از این شرایط ناراضی خواهند شد، زیرا دولتی که همه چیز آنان را بگیرد دیگر امکانی برای رفاه و آسایش و انگیزه ای برای توسعه باقی نمی گذارد. ممکن است دولتی 15 درصد فراوری کشور را اقتصادیات بگیرد، و به همان نسبت هم خدمات متناسبی را ارائه دهد، ولی اگر این درصد بالا برود، نارضایتی و مشکل درست خواهد نمود، زیرا مردم می بینند که بخش اصلی عایدی آن ها را دولت می گیرد بدون اینکه خدمات خیلی بهتری نسبت به قبل ارائه دهد.

این تحلیلگر مسائل اجتماعی اضافه نمود: بنابراین نکته اول این است که اقتصادیات ستانی نباید از یک حدی فراتر برود، زیرا در این صورت مردم ناراضی خواهند شد، نکته دوم این است که از فعالیت اقتصادی و فراوریی نباید اقتصادیات بیش از حد گرفته گردد، به بیان دیگر اقتصادیات باید به گونه ای گرفته گردد که مانع فراوری نگردد و این رویکرد قاعده و قانونی دارد، اقتصاددانان در چنین شرایطی شرح می دهند که اگر مثلا از فلان فعالیت اقتصادیات بیشتری بگیرید، این به ضرر فراوری اقتصادی جامعه است، چون شما اقتصادیات را می گیرید که خدمات مفیدی برای رشد اقتصادی به جامعه ارائه دهید؛ بنابراین زیان افزایش اقتصادیات از حد متعارف بیش از منافع آن است. این فشار اقتصادیاتی خطرناک است و اگر از یک حدی بالاتر رود بخش های مولد زمین گیر شده و اقتصاد جامعه با مشکل روبرو می گردد.

عبدی ادامه داد: بنابراین برای هر مقدار اقتصادیاتی که می خواهد اضافه گردد، باید دو توجیه وجود داشته باشد، یکی اینکه دولت خدمات بهتری را نسبت به قبل ارائه دهد که وجود این خدمات موجب بهبود رفاه کل جامعه خواهد شد و یکی دیگر اینکه از مواردی اقتصادیات گرفته گردد که تاثیر منفی روی فراوری و پیشرفت اقتصادی نگذارد، این دو مورد را رعایت کنیم مسئله ای پیش نمی آید. پس باید پرسید که اقتصادیات ستانی چگونه باید باشد؟ آیا از طرف دولت متناسب با آن خدمات ارائه می گردد، یا خیر؟ ایا مردم از این خدمات رضایت خواهند داشت یا خیر؟ آیا این اقتصادیات یاری به فراوری می نماید یا نه؟ اگر پاسخ مثبت است بگیرند.

وی با اشاره به اینکه نفس افزایش اقتصادیات دولت را جوابگو نمی نماید، بیان داشت: اخذ اقتصادیات از مردم این امید را ایجاد می نماید که مردم احساس نمایند، که دولت پول آن ها را می گیرد و باید جوابگوی خدمات داده شده باشد پس فشار می آورند تا دولت جوابگو باشد، این به نظر بنده لحظه ای و آنی اتفاق نمی افتد و احتیاج زمان است، تا دولت جوابگو بگردد، این درحالیست اگر دولتی که بر پایه عایدی های اقتصادیاتی اداره می گردد، جوابگو نباشد بین مردم و دولت تنش به وجود می آید.

عبدی گفت: درست است که دولت ها می خواهند خدمات به مردم ارائه نمایند، اما نباید مانع عایدی زایی مردم شوند. به طور مثال بحث های زیادی در خصوص اقتصادیات پزشکان وجود دارد، که طبعا باید متناسب عایدیشان پرداخت نمایند، ولی اگر دولت کاری کند که جلوی عایدی آن ها را بگیرد، آنان هم به جایی می روند که بتوانند به راحتی عایدی کسب نمایند؛ بنابراین اقتصادیات نباید مانع فراوری ثروت و عایدی گردد.

وی اضافه نمود: یکی از سیاست های غلطی که در ایران دنبال می گردد، جلوگیری از افزایش عایدی بعضی حرفه ها و صنوف است، دولت به وسیله قیمت گذاری های دستوری مانع از افزایش عایدی صنوف مختلف می گردد، اما در مقابل بعضی با استفاده از رانت این قیمت گذاری ها پول مفت و مجانی راحت گیرشان می آید و ثروتمند می شوند و اقتصادیات هم نمی دهند، این ها همگی خلاف منطق اقتصادی و فراوری و رفاه است. اقتصادیات را بگیرند، اما نباید مانع از خلق ثروت به وسیله مردم بشوند و متناسب آن اقتصادیات نیز بگیرند، مشکل در ایران این است که جلوی افزایش عایدی گرفته می گردد.