ساخت سامانه ای هوشمند برای ردیابی عفونت های بیمارستانی توسط نخبگان ایران - وبلاگ ساعت مچی

به گزارش وبلاگ ساعت مچی، محققان ایرانی پیروز به ساخت سامانه مکان یابی و هوشمندسازی بیمارستانی مبتنی بر اینترنت اشیا شدند که به کمک این سامانه مجموعه ای از افراد و اشیاء درون بیمارستان ها توسط سنسورهایی به یکدیگر و شبکه اینترنت متصل می شوند.

به گزارش گروه علمی و دانشگاهی وبلاگ ساعت مچی، امنیت و سلامت بیماران اولویت تمامی بیمارستان ها و مراکز درمانی است. یکی از عوامل اصلی تهدید کننده سلامت در این محیط ها، عفونت های بیمارستانی است. به همین دلیل، کنترل شیوع بیماری و به حداقل رساندن تعداد عفونت های بیمارستانی از نگرانی های اساسی نظام سلامت است. در حال حاضر ویروس کرونا جدید (عامل بیماری COVID19) بسکمک از کشور های دنیا را آلوده کرده است. با توجه به نمودار ابتلا و مرگ ناشی از این بیماری نوپدید و همچنین الگوی سرایت و انتقال این ویروس، ضرورت بکارگیری تجهیزات و سیستم های کارا در بیمارستان ها و مراکز درمانی کشور جهت کنترل عفونت های بیمارستانی آشکار شده؛ خوشبختانه امروزه با استفاده از تکنولوژی روز دنیا این امکان میسر شده تا این تکنولوژی با جمع آوری و بررسی داده ها و اطلاعات مکانی از سیستم پیچیده ای همچون بیمارستان و استفاده از این نتایج می تواند منجر به مدیریت هوشمندانه تر و تصمیم گیری های داده محور شود.

در این راستا گفت وگویی با امیررضا مساحی خالقی مدیرعامل شرکت دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران داشتیم؛ وی فارغ التحصیل دکتری مهندسی صنایع و سیستم ها از دانشگاه آریزونا در آمریکا است و به همراه مهدی کمال فارغ التحصیل دکتری مهندسی کامپیوتر از دانشگاه تهران و استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران تصمیم به ساخت مکانیسم کنترل عفونت در مراکز درمانی توسط سامانه مکان یابی و هوشمندسازی بیمارستانی مبتنی بر اینترنت اشیا کرده است که از این طریق می توان عفونت در مراکز درمانی و بیمارستان ها را کنترل و مدیریت کرد.

وی صحبت های زیاد و شنیدنی درباره فعالیت های علمی و دستاوردهایشان در حوزه مکانیسم کنترل عفونت در مراکز درمانی دارد. در این نشست مساحی خالقی از چگونگی ساخت این سیستم هوشمند و استفاده از آن در مراکز درمانی و همچنین مقابله با ویروس کرونا برایمان می گوید که شنیدنش خالی از لطف نیست.

آنچه در گفت وگو با امیررضا مساحی خالقی مدیرعامل شرکت دانش بنیان می خوانید.

فارس: کمی از فعالیت هایتان برایمان بگویید.

مساحی خالقی: سامانه مکان یابی و هوشمندسازی بیمارستانی مبتنی بر اینترنت اشیا یک راه حل مطمئن برای بیمارستان ها و مراکز درمانی به منظور افزایش راندمان کاری و میزان رضایت مندی بیماران است. به کمک این سامانه مجموعه ای از افراد و اشیاء درون بیمارستا ن ها توسط سنسورهایی به یکدیگر و شبکه اینترنت متصل می شوند و توسط اپلیکیشن های موجود در تلفن های هوشمند، تبلت و کامپیوتر قابل کنترل و مدیریت هستند. در این سامانه ارتباط و تبادل اطلاعات بدون دخالت و نظارت مستقیم انسان انجام می شود و به کمک تکنولوژی(RTLS) موقعیت مکانی اشخاص و اشیاء در هر لحظه امکان پذیر می شود.

فارس: کار این سامانه به چه صورت است؟

مساحی خالقی: به وسیله یکسری گیرنده ها که داخل بیمارستان نصب می شود و سنسورهایی که به افراد و اشیاء متصل می شوند. به طور کلی، کاربرد این سامانه از سه منظر اصلی قابل بررسی است. برای بیماران امکان نظارت لحظه ای برای هر بیمار، کاهش ریسک مصدومیت و عفونت، کاهش تاخیر و زمان انتظار وجود دارد، به بهینه سازی کارایی پرسنل، بهبود علمکرد بالینی و درمانی و افزایش ایمنی کارکنان کمک می کند و در به حداقل رساندن مفقود شدن وسایل، کنترل موجودی لوازم و کاهش هزینه ها در تامین تجهیزات و لوازم بیمارستانی نیز بسیار کمک کننده است.

فارس: درمورد سنسورها و گیرنده ها بیشتر توضیح می دهید.

مساحی خالقی: بله؛ یکسری دستبند ها یا کارت های مخصوص و مجهز به سنسور بین کادر درمانی، بیماران و مراجعین به مراکز درمانی توزیع و به تجهیزات متحرک متصل می شوند. ارتباط این سنسورها با گیرنده های نصب شده در داخل بیمارستان امکان مشخص محل افراد و اشیا را در زمان های مختلف از شبانه روز فراهم می کند. این سنسورها سبک، قابل شستشو و ضدعفونی کردن هستند و در عین حال حریم شخصی افراد را (برخلاف دوربین های مدار بسته) حفظ می­ کنند.

به طور خلاصه این سامانه مجموعه ای از اجزای سخت افزاری و نرم افزاری (زیرساخت) و سرویس های اپلیکیشن (خدمات ابری) است. زیرساخت تشکیل شده است از گیرنده ها و گیت وی ها با قابلیت تشخیص دقیق به وسیله نرم افزارها و الگوریتم های پیشرفته تهیه شده توسط متخصصان شرکت و نیز سنسورها (دستبند ها یا کارت های مخصوص).

خدمات ابری هم شامل دو بخش است که بخش اول، وب اپلیکیشن با توانایی نمایش افراد و اشیا به صورت real-time بر روی نقشه و یا به صورت لیست. بخش دوم، هم گزارش انالیز داده و تهیه گزارش به منظور ارائه به مدیریت و سوپروایزرهای بیمارستان است.

فارس: انجام این پروژه چه مدت زمان برد؟

مساحی خالقی: انجام این پروژه حدود یک سال و نیم به طول انجامید. البته قبل از آن هم حدود یک سال تحقیقات اولیه، طراحی و تهیه پروتوتایپ زمان برده است. در 10 اتاق یکی از بیمارستان های تهران تست های اولیه انجام شد و در حال حاضر به مرحله ای رسیده ایم که سیستم و الگوریتم ها آماده هستند.

فارس:چگونه از این سیستم برای کنترل عفونت استفاده می شود؟

مساحی خالقی: این سیستم از دو طریق کاهش عفونت های بیمارستانی با نظارت دقیق بر بهداشت دست (Hand Hygiene Compliance) و نیز افزایش دقت و سرعت پایش تماس یافتگان (Contact Tracing) عفونت های بیمارستانی را کنترل می کند.

در مورد اول، سامانه مکان یابی و هوشمندسازی بیمارستانی مبتنی بر اینترنت اشیا به وسیله نظارت هوشمند بر بهداشت دست و ثبت موارد رعایت و یا عدم رعایت این اصل در هر زمانی از شبانه روز، امکان ارائه راه حل ­های نوین و کارآمد برای کنترل شیوع بیماری و عفونت های بیمارستانی را مهیا می کند. با استفاده از این سامانه، مکان و زمان رعایت بهداشت دست هر یک از پرسنل بیمارستان مشخص می شود.

در مورد دوم، پایش تماس یافتگان به صورت اتوماتیک با ارائه گزارش های تهیه شده براساس بررسی داده های مکانی است که می تواند کمک زیادی به کاهش انتقال عفونت و گسترش بیماری می کند. این گزارش ها قادر به پاسخگویی به سوالات گوناگونی هستند. از جمله این که چه اشخاصی با بیمار در تماس بوده اند یا اینکه هر کدام از این افراد چه مدت زمانی در معرض عامل بیماری زا بوده اند؟ کادر درمانی در چه مکان هایی از بیمارستان رفت و آمد داشته اند و در آن مکان ها با چه افرادی در تماس بوده اند؟ چه تجهیزات پزشکی در تماس با بیمار عفونی بوده و این تجهیزات مورد استفاده کدام بیماران یا کادر درمانی قرار داشته است. بر خلاف سایر اپلیکیشن ها و سیستم های موجود در کشور برای پایش تماس یافتگان، این سامانه برای محیط های سرپوشیده بدون نیاز به موبایل مورد استفاده قرار می گیرد.

فارس: در زمینه دیگری هم کار کردید؟

مساحی خالقی: تخصص اصلی شرکت بر روی هوشمندسازی بیمارستان ها و مراکز درمانی است. در زمینه هوشمندسازی، علاوه بر قابلیت کنترل عفونت سیستم ما یکسری قابلیت های دیگری هم دارد که می ­توان به افزایش راندمان کاری پرسنل و صرفه جویی در زمان و هزینه بیمارستان ­ها اشاره کرد. با کمک این سیستم مدیریت و کادر درمانی می دانند در هر لحظه وسایل و تجهیزات کجا هستند، چه تجهیزاتی در حال استفاده و چه تجهیزاتی آزاد هستند و در صورت نیاز از تجهیزات بلااستفاده در بخش های دیگر استفاده کرده اند و به این طریق از خریدهای مازاد بیمارستانی جلوگیری کنند و با مدیریت بهتر منابعی که وجود دارد، هزینه ها را کاهش و رضایتمندی را بیشتری داشته باشند.

زمان انتظار در ارائه خدمات با استفاده از این سیستم می تواند کاهش یابد و در عین حال می توان در بحرا ن هایی (مانند زلزله و آتش سوزی) مدیریت امداد و نجات را ساده ­تر کند.

لازم است به این نکته اشاره کنم که سیستم ارائه شده، داده محور است. می خواهیم مدیریت بیمارستان ها را براساس داده های مکانی افراد و اشیاء بهبود دهیم. داده هایی که قبلا از دید مدیریت پنهان بوده اند به خصوص در بیمارستان­ های بزرگ که امکان اطلاع از موقعیت افراد و وسایل در هر لحظه از زمان امکان پذیر نیست. این سیستم با جمع­ آوری این داده­ ها و تحلیل آن ها و ارائه گزارش هایی جامع می تواند به مدیریت و کادر بیمارستانی در زمینه های اشاره شده کمک شایانی کند.

فارس: برای ساخت این محصول چقدر هزینه کردید؟

مساحی خالقی: در حال حاضر چیزی حدود 300 تا 400 میلیون تومان هزینه کرده ایم.

فارس: این محصول نمونه خارجی داشته؟

مساحی خالقی: بله، نسخه ­های آمریکایی و اروپایی این محصول وجود دارد و مشابه این سیستم در بیمارستان های آمریکا، اروپا و استرالیا نصب و راه اندازی شده است. اگر چه هزینه این سیستم ها در کشورهای پیشرفته بسیار زیاد است، ولی هزینه هایی که به وسیله استفاده از این سیستم ها ذخیره می شود، هزینه اولیه را در کوتاه مدت پوشش داده و در میان مدت باعث کاهش چشمگیر هزینه های بیمارستانی می شود. متاسفانه به دلیل هزینه های خیلی بالای این سیستم ها و عدم امکان فعالیت شرکت های خارجی در ایران، بیمارستا ن های کشورمان از این سیستم تا به امروز استفاده نکرده اند. امید داریم با بومی سازی این سیستم و کاهش هزینه های آن، امکان استفاده از آن را در بیمارستان ها و مراکز درمانی کشور عزیزمان فراهم کنیم.

فارس: شما اولین شرکتی بودید که در ایران این سیستم را راه اندازی کردید؟

مساحی خالقی: بله؛ تا جایی که ما اطلاع داریم هیچ شرکتی در این زمینه کار نکرده است.

فارس: چند درصد از مواد مصرفی در این سامانه داخلی بوده؟

مساحی خالقی: این محصول از سه قسمت سخت افزار، نرم افزار و سرویس اپلیکیشن (خدمات ابری) تشکیل شده؛ سخت افزار مورد نیاز بر اساس پردازنده های نهفته است که به دلیل هزینه بالای تولید آن در کشور، سخت افزارها را وارد می کنیم. ولی برنامه ها و الگوریتم های سیستم که قرار است روی این سخت افزارها اجرا شود و نیز سرویس اپلیکیشن توسط خودمان تهیه شده است.

فارس: در حال حاضر مسئله ای برای تهیه مواد مصرفی ندارید؟

مساحی خالقی: با توجه به اینکه فقط سخت افزار را وارد می کنیم و خود را مقید به محصول خاصی نکرده ایم، مسئله ای در تهیه آن نداریم.

فارس: با توجه به اینکه در تحریم هستیم، ساخت این سامانه چقدر می تواند در غلبه بر تحریم ها به کشور کمک کند؟

مساحی خالقی: تکنولوژی این سیستم هم اکنون توسط گروه ما به طور کامل بومی شده است و می توانیم برای کنترل انواع عفونت ها از جمله COVID19 و همچنین برای افزایش راندمان سیستم را در بیمارستان ها پیاده سازی و قابل استفاده کنیم.

فارس: به نظر شما تولید در کشور نیازمند چه حمایت هایی است؟

مساحی خالقی: در زمینه فعالیت ما ، مهمترین حمایت می تواند از سمت وزارت بهداشت باشد؛ به طوری که اهمیت استفاده از این سیستم در بیمارستان های کشور اطلاع رسانی شود. وزارت بهداشت از تولید داخلی حمایت کند و حتی در سرمایه گذاری اولیه بیمارستان ها به منظور پیاده سازی این سامانه کمک کننده باشد.

فارس: از طرف معاونت علمی و فناوری هم حمایت شدید؟

مساحی خالقی: اگر چه ما شرکت دانش بنیان هستیم، اما هیچگونه کمک مالی از هیچ ارگانی نداشتیم و کاملا هزینه ها شخصی بوده است. این موضوع باعث شده سرعت پیشرفت کار مقداری افت کند. ولی مهمتر از کمک مالی، درک اهمیت بکارگیری تکنولوژی، صرفه جویی و افزایش راندمان در سیستم سلامت کشورمان با کمک سیستم های هوشمند است. امیدواریم معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همپا با وزارت بهداشت در این زمینه کمک کند تا سیستم ­های مدیریت هوشمند بیمارستانی (از جمله سیستم سامانه مکان یابی و هوشمندسازی بیمارستانی مبتنی بر اینترنت اشیا) در سیستم سلامت کشور بکار گرفته شود.

فارس: ... و کلام آخر

مساحی خالقی: از مسئولین و سیاست گذاران محترم حوزه سلامت تقاضا داریم ما را حمایت کنند تا بتوانیم در سال جهش تولید، با پیاده سازی این سامانه در بیمارستان ها و مراکز درمانی قدمی کوچک در راستای ارتقای سیستم سلامت کشور برداریم.

انتهای پیام/